Thursday, December 13, 2007

Ա

Մարդիկ քո աշխարհ են մտնում պատկերով, որ դաջվում է հիշողությանդ մեջ, ու դու փոխանցում ես այն մի տարուց մյուսը, առավել հաճախ աննշան փոփոխություններով...

Նկարում բարձրահասակ, շիկահեր, կապուտաչյա աղջնակ է, ուսերը կորացրած, կարծես անընդհատ պաշտպանվում է ինչ-որ բանից, ինչ-որ մեկից, գեղեցիկ մազերի մի փունջ անփութորեն հավաքած մեծ, փայլուն, անկապագույն մի մազակալի մեջ ու աչքերում ու շուրթերին այնպիսի մի բաց, վստահող ու կենսախինդ ժպիտ, որ բևեռային հակադրության մեջ է պաշտպանական դիրք գրաված ուսերի հետ...

Տարիները կփոխեն շիկահեր վարսերը, կանհետանա անհեթեթ մազակալը, պայծառ աղջնակը կվերածվի հզոր մի կնոջ, իսկ ժպիտը միշտ կմնա նույնը: Այդ ժպիտը կսահի կեսգիշերային Երևանում տարածվող "Ձյունը գալիս է դանդաղ, ձյունը իր երգն է երգում" կիսաբղավոցի վրայով, որը երիտասարդ խենթության գոլորշով տաքացնում էր 93-ի ձմեռային սառցե օդը, կսահի Կասկադի աստիճաններից գլորվող վեհապանծ "And you, Brutus!"-ի կիսահեգնական ոգևորվածության վրայով, կբախվի իր ու տղամարդու մարմինը ճանաչելու առաջին փորձերին, կմարի տառապանքի, դավաճանության, միայնության ու հուսահատության ընդերքում... ու կհառնի ապրելու ու սիրելու իրեն սերտաճած պահանջից: Կվառվի ծիածանի գույներով, երբ ի հայտ կգա նոր մարդը...

Ու կշարունակի ժպտալ կինը:-)

Tuesday, December 11, 2007

"The Return of Led Zeppelin"

Կիրակի խոհանոցային վազվզոցիս ուղեկցում էր Euronews-ը: Հանկարծ ականջիս հասան հին, ծանոթ երգի բառերը: Թափով դանակը հանեցի գազարի միջից ու վազեցի հյուրասենյակ: Led Zeppelin, երիտասարդ, գիժ Փլանթ, երիտասարդ, համեստ Փեյջ ու Black Dog-ի անհավատալի էներգիան: Հետո էկրանին հայտնվում են սպիտակահեր Փեյջն ու ալեխառն, խելառ գանգուրներով (որոնց միշտ նախանձել եմ:-)) Փլանթը: Ասում են, նորից են միասին երգելու: Հավատս չի գալիս: Երկու ծերուկները ի՞նչ են ասելու իրենց ծերացող լսարանին... "Քաշմիրից" հետո ի՞նչ կարելի է ասել:

Ահա թե ինչ` մենք սիրում ենք ապրել: Ավելի՞ն ինչ կարող է ասել ծերացողին ծերացածը:-)

Հզոր են!!!!!!!!

Monday, December 10, 2007

Սնդուկ

Երբեմն վազում ես օրից օր, շնչակտուր, առանց հետ նայելու, առաջ ես սուրում գլխապատառ ու նպատակասլաց: Երբեմն թիկն ես տալիս օրվանն ու որսում նախորդների պատառիկները: Դա էլ է օր, սնդուկ-օր, երբ բացում ես հինավուրց սնդուկն ու մեկիկ-մեկիկ հանում կյանքիդ կտորները, տալիս արևին: Հուշերդ շարվում են իրար կողքի, մի մասը` խունացած ու դեղնած, ուժասպառ ու անցավ, մի մասն էլ արևաշաղախ կյանքի ժանյակն են շարունակում հյուսել` նուրբ հպումներից, ինքնամոռաց երջանկությունից, անհատակ տխրությունից ու հուսահատ անզորությունից, տաք խոսքերից ու սառը լռությունից, կապտուկներից, որ հայտնվեցին սավառնելիս ու սողալիս, ծառի իմաստուն սոսափյունից ու ալիքների հոգեթով պարից, ձմռան բյուրեղյա պարզությունից ու ամառվա կրքոտ տապից:

Սնդուկին ենք պահ տվել մեր երազները, որ փշրեցինք, երազները, որ ապրեցինք. երազները, որ կծնվեն:

Friday, December 7, 2007

Մի դաս էլ

Քանի որ անգլերեն լեզվի հետ շփման հնարավորությունները սովորաբար սահմանափակվում են լսարաններում դասախոսների հետ շփմամբ (կամ էլ ընդամենը նրանց անգլերենի ունկնդրմամբ:-)), դեռ տարվա սկզբից որոշել էի, որ այս անգամ կարդալու ենք: Երկու շաբաթը մեկ անգամ ուսանողուհիներս 3-4 հոգանոց խմբերով ներկայացնում են այն պատմվածքը, որ կարդացել այդ օրերի ընթացքում: Որպես կանոն բավականին ազատություն եմ տալիս թեմաների ընտրության հարցում, բայց այս անգամ, որոշեցի դա չանել, քանի որ այդ դեպքում հեղինակները, որոնք հայ ուսանողուհիներն ընտրում են, սահմանափակվում են այս անուններով` Հեմինգուեյ, Թվեյն, Ուայլդ, Ֆիցջերալդ, Դրայզեր, Մոեմ (ինձ համար հայտնություն էր, երբ առաջին անգամ բնիկ անգլիացու հետ հանդիպելիս հայտնաբարեցի, որ իր երկրում Մոեմին համարում են միջին կարգի գրող, ոչ այնքան տաղանդավոր ու հայտնի): Ցանկությունս մեկն էր. ծանոթացնել այլ հետաքրքիր գրողների հետ, որոնք միգուցե չեն դառնա սիրված, ինչպես Հեմինգուեյը, բայց կարող են ներկայացնել ամերիկյան կամ բրիտանական կենսակերպը մի տեսանկյունից, որը տարբերվում է սոցիալիստական գաղափարախոսության շրջանակներում տեղավորվող ստեղծագործողների գործերում առկա մոտեցումներից:

Ավելին, ինչ-որ մի պահ որոշեցի ներկայացնել նաև ժամանակակից ստեղծագործողների, որովհետև երբ ուսանողուհիներս փորձում են անգլերեն խոսել իրար հետ, միմյանց դիմում են այսպես.
- Hello, dear!
- Good morning, my friend:-)))))

Slang-ը համարում են ոչ թե որոշակի սոցիումի առօրյա խոսակցական լեզու, այլ հայհոյանքների ու նվաստացուցիչ արտահայտությունների հավաքածու, որն օգտագործելը տաբու է:

Եվ այսպես, տարբեր դասական գրողներից հետո տալիս եմ 2006թ. լավագույն համարված ամերիկյան կարճ պատմվածքների ժողովածուն ու խնդրում ընտրել որևէ պատմվածք: Ընտրության չափանիշները շատերի մոտ վերնագիրն ու էջերի քանակն էր: Խմբերից մեկն ընտրում է "Today I'm Yours" պատմվածքը: Նույնիսկ վիճում են, թե ում է այն բաժին ընկնելու: Դե, աղջիկներ են, երիտասարդ, գեղեցիկ, ռոմանտիկ:-) Մի պահ երկմտում եմ. ասե՞լ, թե՞ չասել: Որոշում եմ չասել, որովհետև խումբը, որն ի վերջո ընտրեց այդ պատմվածքը, բավականին հետաքրքիր անդամներ ունի. Տաթևիկը` համոզված, որ հարցերի բանալին հոգեբանությունն է, Աննան` գեղեցիկ, խոր, կանաչ աչքեր ունի և նույնքան խոր դատողություններ, Արմինեն` երբեք մեջ չի ընկնի, առանց հրավերի ոչինչ չի ասի, սակայն միշտ ամեն ինչի մասին ունի իր կարծիքը և կարողանում է բավականին հստակ արտահայտվել: Ինձ հետաքրքիր էր իմանալ նրանց վերաբերմունքը...

Հանդիպում ենք երկու շաբաթ անց: Մտնում եմ լսարան, հարցնում եմ, թե որ խումբն է ցանկանում սկսել: Աննան ու Արմինեն սկսում են խունջիկ-մունջիկ ծիծաղել, իսկ Տաթևիկը վրդովված ձայնով վրա է բերում. "Մենք չենք ցանկանում այս պատմվածքի մասին խոսել":
"Լավ" պատասխանում եմ. "Անցանք առաջ":

Երբ մնացած խմբերն ավարտում են իրենց պատմվածքների մասին ամփոփումը, հարցնում են Աննայենց խմբին. "Իսկ եթե Դենին տղամարդ լիներ, ձեզ դուր կգա՞ր պատմվածքը": Ստանում եմ միանշամանակ պատասխան. "Այո":

Երևի արդեն կռահեցիք. պատմվածքը երկու կնոջ սիրո մասին է: Նյու Յորք, բոհեմ, թերթի խմբագիր և գրող, և, բնականաբար, տարբերվելու, ինքն իրեն գտնելու փորձեր...

Աղջիկներս պատմվածքից իրենց տպավորությունների մասին հետևյալն ասացին. "Զզվելի էր, այդպես չի կարելի, բայց ինչպե՞ս է դա հնարավոր": Փորձում եմ քննարկումը տանել գրական դաշտ: "Իսկ պատմվածքի կերպարները, լեզուն, ի՞նչ կասեք դրանց մասին": "Գեղեցիկ դրվագներ կան, նուրբ, հուզիչ", վրա է բերում Աննան: "Այ, հենց ռեստորանում տարեց զույգին հանդիպելը: Դենիի ու հեղինակի զգացմունքներն այդ պահին ցույց են տալիս, որ նրանք, այնուամենայնիվ, կցանկանային տղամարդկանց հետ նորմալ ընտանիքներ կազմել", Տաթևիկը նորից վերադառնում է համասեռամոլությանը:

Լավ, տարբերակ չունեմ: Ու պատմում եմ հրաշալի մի երիտասարդի մասին, որն իմ հանդիպած առաջին գեյ տղամարդն էր (զզվում են հայերեն բառից:-)), սարսափելի հետաքրքիր զրուցակից ու հաճելի մարդ: Պատմում եմ, թե ինչպես առաջին անգամ սկսեցի մտածել այդ մասին, ու ինչպես ինձ մոտ որոշակի վերաբերմունք ձևավորվեց: Հարցնում եմ, "Իսկ դուք երբևէ մտածել եք, թե ինչպես կվարվեիք, եթե մի օր հայտնվեիք Նյու Յորքում (դեռ չեմ համաձակվում խոսել Երևանի մասին:-)) և պարզվեր, որ այնտեղ ձեր լավ ընկերներից մեկը համասեռամոլ է: Չէ՞ որ երազում եք Նյու Յորք գնալու մասին, իսկ այս պատմվածքը չափազանց իրատեսական սցենար է ուրվագծում": Առաջին արձագանքը տխուր է. "Ուղղակի չեմ շփվի նման մարդկանց հետ": "Բայց երբ փակում ես աչքերդ, նման մարդիկ չեն անհետանում: Նրանք կան ու դա փաստ է", համառում եմ ես: "Բայց կան փաստեր, որոնց մասին ես չեմ ուզում իմանալ, քանի որ դրանք կարող են ինձ փոխել, ազդել ինձ վրա", ասում է Տաթևիկը: "Ես չեմ սիրում խորանալ և ուսումնասիրել բաներ, որոնք, մեղմ ասած, վատն են: Որովհետև դրանք կարող են այնքան ազդել ինձ վրա, որ ես փոխվեմ: Այ, Դուք, չէի՞ք վախենում խորանալ Ձեր հարաբերություններում Ձեր նշած տղամարդու հետ: Հնարավոր է, չէ՞, որ փոխվեիք":

...Իմացածն ու հայտնին տաքուկ ապաստան են, բայց առանց թարմի օդի ամեն ինչ սկսում է նեխել...

Wednesday, December 5, 2007

Գովք առ ռեստորան:-)

Երբեք չեմ հասկացել մարդկանց, ովքեր գնում են սրճարան կամ ռեստորան ու նախընտրում նստել առանձին սենյակներում: Այդ դեպքում ինչո՞ւ հաճախել հասարակական վայրեր...

Բայց չէի հասկանում նաև, թե ինչու եմ սիրում այդ աղմկոտ վայրերը: Իսկ երեկ, երբ վայելում էինք անուշաբույր թեյն ու անասելի համեղ թխվածքը, կարծես թե հասկացա, թե ինչն է ինձ պարբերաբար ձգում դեպի այդ վայրերը: Ես սիրում եմ սովորականից շատ բարությունը, որ խտանում է այդ սենյակներում: Այստեղ հավաքվում են ընկերներ, որ վաղուց չեն հանդիպել, զույգեր, որ սկսում կամ շարունակում են հայտնաբերել իրար, ընտանիքներ, որ հոգսերը թողնում են տանը, իսկ ծիծաղն ու ժպիտը բերում այստեղ: Այստեղ բոլորը փորձում են գեղեցիկ ու բարեկիրթ լինել: Չգիտեմ, ուտելիքն ու կուշտ փորն են մեզ այդպիսին դարձնում, թե այլ մի բան, բայց որ բարիանում ենք այնտեղ, որտեղ կան ուտելիք ու էլի մարդիկ, դա փաստ է...